کاترینا، ستوان ارشد ارتش اوکراین، تنها خلبان زن هلیکوپتر جنگی این کشور است که مأموریت‌های خطرناکی علیه نیروهای روسی انجام می‌دهد. ویژگی‌های ظاهری او، مانند مژه‌های ریمل‌زده و ناخن‌های لاک‌زده به رنگ شرابی تیره، در کنار حرفه‌ای‌گری‌اش در هدایت هلیکوپتر جنگی، تضاد جالبی را به تصویر می‌کشد. وقتی یکی از اعضای خدمه زمینی پیشنهاد می‌دهد کت پرواز سنگین او را حمل کند، کاترینا با اعتمادبه‌نفس این پیشنهاد را رد می‌کند که این موضوع به باور بسیاری نشان‌دهنده استقلال و قدرت خود است.
حضور زنان در ارتش اوکراین
اوکراین از زمان استقلال خود در سال 1991، به‌تدریج نقش زنان را در ارتش گسترش داده است. در سال 2018، قانون برابری جنسیتی در ارتش تصویب شد و به زنان اجازه داد تا در نقش‌های رزمی، از جمله خلبان جنگی، خدمت کنند. بااین‌حال، فرهنگ مردسالارانه و مقاومت‌های نهادی همچنان موانع بزرگی ایجاد کرده‌اند. از میان 260 هزار نیروی نظامی اوکراین، حدود 67 هزار نفر زن هستند که 7 هزار نفر از آن‌ها در نقش‌های رزمی فعالیت می‌کنند. با وجود افزایش مشارکت زنان، به‌ویژه پس از تهاجم تمام‌عیار روسیه در سال 2022، تبعیض جنسیتی همچنان یک چالش جدی است.
حضور زنانه در یک محیط کاملا مردانه
کاترینا از کودکی رویای خلبانی داشت و در 17سالگی به آکادمی پرواز خارکف پیوست. او در ابتدا به‌عنوان خلبان غیرنظامی آموزش دید و سپس به نیروی هوایی اوکراین ملحق شد. در سال 2020، پس از دو سال آموزش فشرده، گواهینامه خلبانی هلیکوپتر جنگی را دریافت کرد و در سال 2021 به‌عنوان اولین و تنها زن در این نقش مشغول به کار شد. موفقیت او نتیجه سال‌ها تلاش برای غلبه بر موانع جنسیتی و اثبات شایستگی‌اش در محیطی است که به‌طور سنتی مردانه تلقی می‌شود.
زن را چه به موشک!
کاترینا و دیگر زنان نظامی در اوکراین با تبعیض جنسیتی گسترده‌ای مواجه هستند. فعالان و سربازان زن گزارش می‌دهند که زنان اغلب در نقش‌های رزمی به‌عنوان «کمتر شایسته» دیده می‌شوند و با نظرات تحقیرآمیز یا رفتارهای غیرحرفه‌ای مواجه می‌شوند. به‌عنوان مثال، یکی از همکاران کاترینا در ابتدا توانایی او را زیر سؤال برد و گفت که یک زن نمی‌تواند هلیکوپتر جنگی را هدایت کند. بااین‌حال، مهارت و حرفه‌ای‌گری کاترینا باعث شد که این همکار بعدا از او عذرخواهی کند. مشکلات ساختاری، مانند کمبود تجهیزات متناسب با زنان (مانند جلیقه‌های ضدگلوله مناسب) و آزار و اذیت جنسی در محیط‌های نظامی هم از دیگر چالش‌های آنهاست.
زنان سرباز اوکراینی نه‌تنها با دشمن مبارزه می‌کند، بلکه با کلیشه‌های جنسیتی در داخل کشور نیز مقابله می‌کند
تأثیر جنگ بر نقش زنان
حمله روسیه در سال 2022 نقش زنان در ارتش اوکراین را برجسته‌تر کرده است. با افزایش نیاز به نیروی انسانی، زنان بیشتری به نقش‌های رزمی، از جمله تیراندازی، هدایت پهپاد و خلبانی، پیوسته‌اند. داستان‌هایی مانند ماجرای کاترینا الهام‌بخش زنان دیگر شده و به تغییر تدریجی نگرش‌ها کمک کرده است. بااین‌حال، فعالان تأکید می‌کنند که برای دستیابی به برابری کامل، باید فرهنگ نظامی و ساختارهای نهادی تغییر کنند.
خاطرات و خطرات از حمله با هلکوپتر
کاترینا در مأموریت‌های خود با هلیکوپترهای تهاجمی، مانند مدل‌های میل Mi-24، به مواضع دشمن حمله می‌کند، عملیاتی که نیازمند دقت و شجاعت است. این مأموریت‌ها اغلب در شرایط خطرناک، تحت تهدید سامانه‌های ضدهوایی و پهپادهای دشمن انجام می‌شوند. گزارش تازه منتشر شده نیویورک تایمز به یک مأموریت خاص اشاره می‌کند که کاترینا پس از شلیک راکت به نیروهای روسی، هلیکوپتر خود را در میان گردوغبار به زمین می‌نشاند. این صحنه نشان‌دهنده مهارت او در هدایت هلیکوپتر در شرایط دشوار و تعهدش به دفاع از کشور است.
ارتش به دنبال زنان بیشتر
ارتش اوکراین اعلام کرده است که به دنبال جذب زنان بیشتری برای جنگیدن است، به‌ویژه در شرایطی که جنگ با روسیه منابع انسانی را تحت فشار قرار داده است. بااین‌حال، فعالان معتقدند که این اظهارات بیشتر نمایشی هستند و اقدامات عملی کافی برای رفع موانع جنسیتی انجام نشده است. به‌عنوان مثال، آموزش‌های نظامی اغلب برای مردان طراحی شده‌اند و زنان برای اثبات خود باید تلاش بیشتری کنند. داستان کاترینا به‌عنوان نمادی از مقاومت و توانمندی زنان اوکراینی در رسانه‌ها و جامعه بازتاب یافته است. او نه‌تنها با دشمن مبارزه می‌کند، بلکه با کلیشه‌های جنسیتی در داخل کشور نیز مقابله می‌کند. حضور او در نقش خلبان جنگی، به‌ویژه در زمان جنگ، به زنان دیگر انگیزه داده تا به حرفه‌های نظامی و رزمی روی آورند.
