آیا هند در پاکستان عمدا سیل به راه میاندازد؟

بارشهای موسمی بیسابقه برای سومین سال متوالی پاکستان، بهویژه استان پنجاب، را با سیلهای ویرانگر روبهرو کرده است. این سیلابها منجر به غرق شدن روستاها، نابودی زمینهای کشاورزی، آوارگی میلیونها نفر و مرگ صدها تن شده است.
اتهام پاکستان به هند
مقامات پاکستانی میگویند شدت این سیلابها تنها نتیجهی بارشهای موسمی نیست، بلکه به اقدامهای هند نیز مرتبط است. به ادعای آنها، دهلینو با باز کردن ناگهانی دریچههای سدهای احداثشده بر روی رودخانههای راوی، چناب و ستلج (که سرچشمه در خاک هند دارند) حجم بزرگی از آب را به سوی پاکستان روانه کرده است.
احسان اقبال، وزیر برنامهریزی و توسعه پاکستان، در این باره گفته است: «هند استفاده از آب را بهعنوان یک سلاح آغاز کرده است؛ این شدیدترین شکل جنگآبی است که جانها، اموال و معیشت مردم را تهدید میکند.»
توقف همکاری در چارچوب معاهده آبهای سند
معاهده آبهای سند که از سال ۱۹۶۰ مدیریت مشترک آب میان دو کشور را تنظیم میکرد، در ماه آوریل ۲۰۲۵ پس از حادثه کشمیر متوقف شد. لغو تبادل دادههای هیدرولوژیک باعث شد سامانههای هشدار سیلاب در پاکستان تضعیف شود و توانایی مدیریت بحران کاهش یابد.
دیدگاه کارشناسان
در حالی که لحن مقامات پاکستانی شدید است، بسیاری از تحلیلگران مستقل میگویند شواهد کافی برای اثبات نیت عمدی هند وجود ندارد. دکتر حسن کارشناس منابع آب، تأکید کرده: «هیچ مدرکی مبنی بر اینکه هند عامدانه آب سدها را برای آسیب رساندن به پاکستان رها کرده باشد در دست نیست. تخلیه آب زمانی که سدها پر میشوند یک ضرورت فنی است، نه اقدامی خصمانه.»
آناعتمه بانرجی، تحلیلگر مسائل آبی، نیز گفته است: «هند نمیتواند جریان رودخانهها را بهطور کامل متوقف کند. تنها میتواند تخلیه آب را مدیریت کند، آنهم با محدودیتهای فراوان. بنابراین ادعای سیلسازی عمدی بیش از آنکه فنی باشد، سیاسی است.»
پاکستان معتقد است باز شدن ناگهانی دریچه سدها از سوی هند و قطع همکاریهای اطلاعاتی موجب تشدید خسارتها شده است. در مقابل، کارشناسان و تحلیلگران بر نقش بارشهای شدید موسمی و تغییرات اقلیمی تأکید میکنند و میگویند تاکنون هیچ مدرک روشنی برای اثبات «سیلسازی عمدی» ارائه نشده است.