وضعیت اسفناک یکی از منحصربه‌فردترین مجموعه‌های تاریخ پزشکی جهان، یعنی موزه اولاویده در مادرید مورد توجه رسانه‌های جهان قرار گرفته است. این موزه که شامل بیش از ۶۷۰ مجسمه مومی از بیماران فقیر بیمارستان سن خوان د دیوس با بیماری‌های پوستی وحشتناک، به‌ویژه بیماری‌های مقاربتی مانند سیفلیس، است، اکنون در معرض خطر اخراج از محل فعلی خود در دانشگاه مادرید قرار دارد.
تماشای مجسمه روسپیان
موزه اولاویده در بیمارستان سن خوان د دیوس مادرید قرار دارد که تا سال ۱۸۹۷ فعال بود. این بیمارستان به درمان بیماران فقیر مبتلا به بیماری‌های پوستی شدید، به‌ویژه بیماری‌های مقاربتی مانند سیفلیس که عمدتا گریبان‌گیر روسپیان بود، اختصاص داشت. بسیاری از این بیماران، به‌ویژه زنان و کودکان که اغلب از سنین پایین به بردگی جنسی کشیده شده بودند، توسط خوزه اوژنیو اولاویده، پدر علم پوست‌شناسی اسپانیا و همکارانش به‌صورت مجسمه‌های مومی بسیار واقع‌گرایانه ثبت شدند. این مجسمه‌ها به‌عنوان ابزار آموزشی برای دانشجویان پزشکی ساخته شدند و شامل تصاویری از بیماران فقیر مانند کودکان گدا با بیماری کچلی، کارگران روزمزد مبتلا به پسوریازیس، آجرپزهای جذامی، کارگران فاضلاب با زخم‌های عفونی و رختشویانی با دست‌های تخریب‌شده از شست‌وشوی مداوم هستند.
سرگذشت موزه در طول صد سال
این مجموعه در طول تاریخ خود مسیر پرپیچ‌وخامی را طی کرده است. تا سال ۱۸۹۷ مجسمه‌ها در بیمارستان سن خوان د دیوس نگهداری می‌شدند. پس از ۱۸۹۷ با تخریب بیمارستان، مجسمه‌ها در خیابان آتوچا به نمایش درآمدند و سپس به ساختمانی نزدیک پارک رتیرو منتقل شدند. ۱۹۶۶ با تصمیم مقامات فرانکیستی برای تخریب این ساختمان و ساخت بیمارستان گرگوریو مارانیون، مجسمه‌ها در جعبه‌هایی در انباری متروکه قرار گرفتند و به فراموشی سپرده شدند. در سال 2۰۰۲ یک مقام ارشد از دیپوتاسیون پروینسیال (نهاد پیشین دولت منطقه‌ای مادرید) از موزه انسان‌شناسی پزشکی قانونی کمپلوتنسه خواست تا مسئولیت این مجموعه را بر عهده بگیرد. این موزه شامل مجموعه‌ای متنوع از مومیایی‌های مصری، جمجمه‌های انسانی، سلاح‌های جرم و حتی یک دستگاه اعدام بود. و بالاخره در سال ۲۰۰۵ مجموعه به آکادمی اسپانیایی پوست‌شناسی و بیماری‌های مقاربتی در مادرید منتقل شد.
موزه، بودجه ندارد
دانشگاه کمپلوتنسه با مشکلات مالی شدید مواجه است. بودجه این دانشگاه از سال ۲۰۰۹ تنها ۵ درصد افزایش یافته، در حالی که تورم در این دوره ۳۴ درصد بوده است. در سال ۲۰۲۳، دانشگاه با بدهی ۶۵ میلیون یورویی مواجه بود. کاهش بودجه توسط دولت منطقه‌ای مادرید، به‌ویژه تحت مدیریت ایزابل دیاز آیوسو، باعث شده که دانشگاه اقداماتی مانند تعلیق کمک‌های مالی به گروه‌های تحقیقاتی، کاهش ساعات تدریس برای اساتید با سابقه علمی، حذف دروس اختیاری و کاهش فعالیت‌های میدانی را در پیش بگیرد. این فشارهای مالی مستقیماً به تصمیم اخراج موزه اولاویده منجر شده است.
تنها موزه مجسمه‌های افراد فقیر
موزه اولاویده به‌عنوان «شاید تنها موزه مجسمه‌های افراد فقیر در جهان» توصیف شده است. این مجموعه نه‌تنها ارزش تاریخی و پزشکی دارد، بلکه تصویری تکان‌دهنده از شرایط اجتماعی قرن نوزدهم مادرید ارائه می‌دهد. پیو باروخا، نویسنده و پزشک، در رمان خود «درخت علم» ۱۹۱۱) این بیمارستان را به‌عنوان «جهانی از بدبختی و فلاکت» توصیف کرده و تأثیر عمیق عاطفی آن را بر بازدیدکنندگان نشان داده است.
