در معبدی که در کنار صخره‌ها در جزیره گرمسیری بالی قرار دارد، گروهی غیرمنتظره از مجرمان یکی از پیچیده‌ترین عملیات کلاهبرداری جهان را اداره می‌کنند.
هر هفته، آن‌ها ده‌ها تلفن همراه، کیف پول و اشیای باارزش دیگر را از گردشگران در روشنایی روز می‌ربایند و در ازای آن پاداش‌های چشمگیری دریافت می‌کنند. این فعالیت‌ها دهه‌هاست ادامه دارد و کسی نتوانسته آن را متوقف کند. گناهکاران؟ میمون‌های دم‌دراز.
در نوک جنوبی این مقصد توریستی معروف اندونزی که به خاطر سواحلش شناخته می‌شود، گردشگران برای تماشای نمایش‌های سنتی رقص با آتش و مناظر پانورامای غروب آفتاب با امواج اقیانوس هند به معبد اولوواتو هجوم می‌آورند. این مکان مقدس هندوهای بالیایی به حداقل قرن یازدهم میلادی بازمی‌گردد و حدود ۶۰۰ میمون ساکن در آن توسط محلی‌ها به‌عنوان نگهبانان مقدس معبد محسوب می‌شوند.
محققان دریافته‌اند که میمون‌ها متعلقات را برای استفاده به‌عنوان ارز معامله با انسان‌ها برای غذا می‌ربایند. برخی از میمون‌ها می‌توانند بین اشیایی که ما ارزش زیادی برایشان قائلیم (مثل گوشی‌های هوشمند، عینک‌های تجویزی، کیف پول‌ها) و اشیایی که ارزش کمتری دارند (مثل کلاه، دمپایی، گیره مو) تمایز قائل شوند و بر اساس آن معامله کنند. این یافته بر اساس مطالعه تیمی از دانشگاه لت‌بریج است که سال‌ها میمون‌ها را فیلم‌برداری کرده و صدها ساعت فیلم را تحلیل کرده‌اند.
به عبارت دیگر، محققان در مقاله آکادمیک سال ۲۰۲۱ خود نوشتند که میمون‌ها «فرآیندهای تصمیم‌گیری اقتصادی بی‌سابقه‌ای» دارند. واقعاً می‌توان گفت این یک تجارت میمونی است!
در بسیاری از موارد، توریست‌ها نیازمند کمک نگهبانان میمون معبد، معروف به «پاوانگ» هستند که با میمون‌های دزد مذاکره می‌کنند. آن‌ها میوه‌هایی مثل موز، انبه، رامبوتان و مانگوستین را در ازای اشیای دزدیده‌شده پیشنهاد می‌دهند. در موارد نادر، از تخم‌مرغ خام، که برای میمون‌ها بسیار ارزشمند است، استفاده می‌کنند.
کتوت آریانا، ۵۲ ساله که دو دهه به‌عنوان نگهبان میمون در معبد کار کرده، گفت این حیوانات هر هفته ده‌ها شیء می‌ربایند، از جمله ۵ تا ۱۰ گوشی هوشمند در روز.
نظریه‌های مختلفی درباره زمان و نحوه شروع این سرقت‌ها وجود دارد. آریانا، نگهبان میمون، گفت که سرقت‌ها پیش از ورود گردشگران آغاز شده بود. آن‌ها از افرادی که برای مراسم مذهبی می‌آمدند، جواهرات می‌ربودند. حالا عینک و گوشی‌های هوشمند را می‌ربایند.
کاری آستاوا، هماهنگ‌کننده نگهبانان میمون، گفت شنیده که وقتی این مکان ابتدا به روی توریسم باز شد، بازدیدکنندگان گاهی به میمون‌ها غذا می‌دادند. وقتی مدیریت معبد تغذیه منظم آن‌ها را آغاز کرد و از گردشگران خواست غذا ندهند، میمون‌ها شروع به ربودن متعلقات بازدیدکنندگان کردند.
آستاوا گفت معبد روش‌های مختلفی برای کاهش سرقت امتحان کرده است: برنامه‌های غذایی متفاوت (از سه تا شش بار در روز) و غذاهای متنوع در تغذیه‌های منظم (ذرت، سیب‌زمینی شیرین، انبه و گزینه‌های دیگر). اما دزدی ادامه دارد. او می‌گوید میمون‌ها گاهی هم فقط برای سرگرمی دزدی می‌کنند.
این را خودم در سفری به معبد اوایل امسال تجربه کردم، وقتی یک میمون آیفونم را از دستم گرفت و به گیاهان کنار صخره پرید.
تصور کردم میمون گوشی‌ام را به اقیانوس پرت می‌کند اما وقتی بالاخره توانستم گوشی‌ام را پس بگیم با لحظه جالبی روبه رو شدم چرا که میمون زد بگوشیمن چند عکس هم گرفته بود.
