چگونه یک اسکناس رابطه دو کشور را شکرآب کرد؟

طراحی جدید اسکناسهای یورو، اختلاف دیرینه میان فرانسه و لهستان بر سر میراث دانشمند برنده نوبل، ماری کوری با نام اصلی اسکودوفسکا را دوباره شعلهور کرده است.
ماری کوری که در سال ۱۸۶۷ در ورشو به دنیا آمد، بعدها به فرانسه مهاجرت کرد و در سال ۱۹۰۳ بههمراه همسرش، پییر کوری، جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرد و بدین ترتیب به اولین زنی تبدیل شد که موفق به کسب این جایزه شد. او هشت سال بعد، جایزه نوبل شیمی را نیز دریافت کرد و به تنها فردی در تاریخ تبدیل شد که در دو رشته علمی مختلف برنده نوبل شده است.
خود او در طول زندگیاش، از نسخههای مختلف نام خانوادگیاش استفاده میکرد؛ در دوران زندگی همسرش، اغلب نام «اسکودوفسکا-کوری» را بهکار میبرد، اما بعدها بیشتر با عنوان «م. کوری» امضا میکرد.
اعتراض لهستان به حذف نام خانوادگی ماری
در لهستان، این تصمیم بانک مرکزی اروپا موجی از نارضایتی به همراه داشته است. برای بسیاری از لهستانیها، حذف نام خانوادگی اصیل کوری یا قرار دادن آن در پرانتز، تنها یک مسئله صوری یا نگارشی نیست، بلکه نشانهای از بیتوجهی به سهم تاریخی لهستان در فرهنگ و دانش اروپاست. این مسئله ابعاد سیاسی نیز به خود گرفته است؛ رسانهها و تحلیلگران لهستانی یادآور شدند که در طراحی اسکناسها، نام شخصیتهایی مانند «میگل د سروانتس»، رماننویس اسپانیایی یا «لودویگ فان بتهوون» بدون تغییر و در شکل اصیل خود آورده شدهاند، اما در مورد اسکودوفسکا، نام فرانسوی او برجستهتر نمایش داده شده است.
در پاسخ به این اعتراضات، بانک مرکزی اروپا اعلام کرد که این مسئله را با در نظر گرفتن پیچیدگیهای تاریخی و زبانی بررسی میکند. سخنگوی این نهاد گفت: «ما در حال مشورت با منابع تاریخی و زبانی مختلف هستیم تا مناسبترین نحوه نگارش نام را انتخاب کنیم.»
چارچوب طراحی جدید اسکناسها
شورای حکام بانک مرکزی اروپا در ژانویه اعلام کرد که دو مضمون برای طراحی اسکناسهای جدید اولی«رودخانهها و پرندگان» و دیگری «فرهنگ اروپایی» در نظر گرفته شدند. از بین این دو، موضوعی که بیشترین حمایت عمومی و داوران را به دست آورد، برای طراحی اسکناسها بهکار خواهد رفت.
اگر «فرهنگ اروپایی» بهعنوان مضمون نهایی انتخاب شود، طرح اسکودوفسکا کوری که در حال حاضر تصویری از او را هنگام سخنرانی در اتاقی پر از کتاب نشان میدهد، ممکن است به واقعیت تبدیل شود. با این حال، شورای حکام بانک مرکزی اروپا بهترین طراحیها را در سال ۲۰۲۶ انتخاب خواهد کرد.