تحقیقات جدید نشان می‌دهند که رابطه بین انسان و گربه فراتر از همراهی ساده است و ریشه در شیمی مغز دارد. اکسی‌توسین، معروف به هورمون عشق، نقشی کلیدی در این پیوند ایفا می‌کند. این هورمون که در تعاملات محبت‌آمیز مانند در آغوش گرفتن نوزاد یا دوستان ترشح می‌شود، در رابطه انسان و گربه نیز فعال است.
هورمون اعتماد و آرامش
اکسی‌توسین در ایجاد پیوند اجتماعی، اعتماد و کاهش استرس در انسان‌ها و حیوانات نقش دارد. مطالعه‌ای در سال 2005 نشان داد که اکسی‌توسین باعث افزایش اعتماد افراد در بازی‌های مالی می‌شود. این هورمون با کاهش کورتیزول (هورمون استرس) و فعال‌سازی سیستم پاراسمپاتیک (سیستم استراحت و هضم)، به آرامش بدن کمک می‌کند. در حالی که تأثیر اکسی‌توسین در رابطه انسان و سگ از مدت‌ها پیش شناخته شده بود، تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که گربه‌ها نیز از این مکانیزم بهره می‌برند. برخلاف شهرت گربه‌ها به مستقل بودن، مالکان آنها اغلب احساس آرامش و همراهی مشابهی با صاحبان سگ گزارش می‌کنند.
تأثیر نوازش گربه بر مغز انسان
مطالعات نشان می‌دهند که تعاملات دوستانه با گربه‌ها سطح اکسی‌توسین را در انسان افزایش می‌دهد. در مطالعه‌ای در ژاپن در سال 2021، زنانی که چند دقیقه گربه‌هایشان را نوازش کردند یا با لحن ملایم با آنها صحبت کردند، افزایش اکسی‌توسین در بزاقشان نشان دادند. نوازش گربه و حتی شنیدن صدای خرخر آنها می‌تواند اکسی‌توسین را در مغز انسان آزاد کند. مطالعه‌ای در سال 2002 نشان داد که این تعاملات کورتیزول را کاهش داده و در نتیجه فشار خون و حتی درد را کم می‌کند. این اثر آرام‌بخش ناشی از ترکیب نرمی خز گربه و آزادسازی اکسی‌توسین است.
لحظات کلیدی ترشح اکسی‌توسین
تحقیقات مشخص کرده‌اند که تماس فیزیکی ملایم، مانند نوازش یا در آغوش گرفتن، محرک اصلی ترشح اکسی‌توسین در گربه‌ها و انسان‌هاست. مطالعه‌ای در فوریه 2025 نشان داد که وقتی مالکان گربه‌هایشان را به‌آرامی نوازش یا در آغوش می‌گیرند، سطح اکسی‌توسین در هر دو افزایش می‌یابد، مشروط بر اینکه تعامل به گربه تحمیل نشود. گربه‌هایی که خودشان تماس را آغاز می‌کنند (مثل نشستن روی پای صاحب یا مالیدن خود به او) افزایش بیشتری در اکسی‌توسین نشان می‌دهند. گربه‌های مضطرب یا منزوی واکنش متفاوتی دارند: گربه‌های منزوی تغییر قابل‌توجهی در اکسی‌توسین نشان نمی‌دهند و گربه‌های مضطرب که به اجبار در آغوش گرفته شوند، کاهش اکسی‌توسین را تجربه می‌کنند. این نشان می‌دهد که احترام به مرزهای گربه برای تقویت پیوند ضروری است.
ارتباط گربه‌ها: ظریف اما معنادار
برخلاف سگ‌ها که از تماس چشمی طولانی برای پیوند استفاده می‌کنند، گربه‌ها از سیگنال‌های ظریف‌تری بهره می‌برند. معروف‌ترین این سیگنال‌ها، چشمک آهسته است که نشانه اعتماد و امنیت است. خرخر گربه نیز نقشی کلیدی دارد. فرکانس پایین خرخر نه‌تنها برای خود گربه‌ها شفابخش است، بلکه در انسان‌ها با کاهش ضربان قلب و فشار خون، آرامش ایجاد می‌کند. این اثرات توسط اکسی‌توسین تقویت می‌شوند. همراهی با گربه می‌تواند مانند حمایت اجتماعی انسانی، علیه اضطراب و افسردگی عمل کند.
گربه‌ها کمتر محبت می‌کنند؟
مطالعات نشان می‌دهند که پاسخ اکسی‌توسین در تعاملات انسان و سگ قوی‌تر است. در آزمایشی در سال 2016، سگ‌ها پس از 10 دقیقه بازی با صاحبشان 57 درصد افزایش اکسی‌توسین نشان دادند، در حالی که گربه‌ها تنها 12 درصد افزایش داشتند. سگ‌ها به‌عنوان حیوانات اجتماعی که برای همراهی با انسان اهلی شده‌اند، رفتارهایی مثل جستجوی تماس چشمی و تأیید را نشان می‌دهند که اکسی‌توسین را در هر دو طرف تحریک می‌کند. اما گربه‌ها که از شکارچیان منزوی تکامل یافته‌اند، رفتارهای مبتنی بر اکسی‌توسین را تنها زمانی نشان می‌دهند که احساس امنیت کنند. اعتماد گربه باید به‌دست آید، اما وقتی شکل بگیرد، همان هورمون عشق که در روابط انسانی فعال است، پیوند را تقویت می‌کند.
