تغییر ساعت دو بار در سال، که به «جهش به جلو» در بهار و «بازگشت به عقب» در پاییز معروف است، نه‌تنها یک مزاحمت روزمره است، بلکه می‌تواند برای سلامتی انسان مضر باشد. این فرآیند، که به نام «تغییر ساعت تابستانی» شناخته می‌شود، ریتم‌های روزانه بدن انسان، معروف به «ریتم‌های سیرکادین»، را مختل می‌کند و پیامدهای بالقوه‌ای برای سلامتی به همراه دارد. تحقیقات جدیدی که در دانشگاه استنفورد انجام شده، نشان می‌دهد که حفظ ساعت استاندارد به‌صورت دائمی، به‌جای تغییر مداوم ساعت یا استفاده دائمی از ساعت تابستانی، کمترین فشار را بر بدن وارد می‌کند.
تأثیر تغییر ساعت بر سلامتی
تغییر ساعت دو بار در سال باعث برهم‌خوردن ریتم‌های سیرکادین بدن می‌شود. این ریتم‌ها، که چرخه‌های زیستی روزانه ما را تنظیم می‌کنند، به شدت تحت تأثیر نور خورشید قرار دارند. به گفته «دکتر کارین جانسون»، استاد نورولوژی و عضو کمیته حمایت از آکادمی پزشکی خواب آمریکا «ریتم‌های بدن ما اساساً توسط خورشید تنظیم می‌شوند.» اما از آنجا که چرخه طبیعی بدن کمی طولانی‌تر از 24 ساعت است، ما هر روز به نشانه‌هایی مانند نور خورشید نیاز داریم تا ریتم‌هایمان هماهنگ باقی بمانند. اختلال در این هماهنگی می‌تواند مشکلاتی از جمله «بی‌خوابی»، «مشکلات گوارشی» و حتی بیماری‌های جدی‌تر مانند «چاقی» و «سکته مغزی» را به دنبال داشته باشد.
یافته‌های جدید چه می‌گویند؟
محققان دانشگاه استنفورد، از جمله دکتر جیمی زیتزر، استاد روان‌پزشکی و علوم رفتاری، و لارا وید، دانشجوی دکتری در رشته مهندسی زیستی، مطالعه‌ای جامع انجام داده‌اند. این مطالعه سه سناریو را مقایسه کرده است: اول «ساعت استاندارد دائمی»، دوم «ساعت تابستانی دائمی» و سوم «سیستم فعلی تغییر ساعت دو بار در سال»
این پژوهش با مدل‌سازی میزان قرار گرفتن در معرض نور خورشید در تمام شهرستان‌های 48 ایالت هم‌جوار آمریکا و مقایسه آن با داده‌های سلامت فدرال، «بار سیرکادین» یا میزان استرس وارد بر سیستم سیرکادین را در هر سناریو بررسی کرد. نتایج نشان داد که «ساعت استاندارد دائمی» کمترین فشار را بر بدن وارد می‌کند و می‌تواند به کاهش شیوع چاقی و سکته مغزی کمک کند.
چرا ساعت استاندارد دائمی بهترین گزینه است؟
دکتر جانسون تأکید می‌کند: «هرچه بتوانیم با زمان خورشید هماهنگ‌تر باشیم، برای بدن ما سالم‌تر است، عملکرد مغز ما بهتر می‌شود و خواب بهتری خواهیم داشت.» ساعت استاندارد، که در پاییز و زمستان در اکثر ایالت‌های آمریکا و همچنین بریتانیا استفاده می‌شود، به‌طور طبیعی‌تر با چرخه نور خورشید هماهنگ است. این هماهنگی به بدن کمک می‌کند تا ریتم‌های سیرکادین خود را حفظ کند و از مشکلات مرتبط با اختلال در این ریتم‌ها جلوگیری شود.
چالش‌های ساعت تابستانی دائمی
دکتر جانسون استدلال می‌کند که جذابیت ساعت تابستانی دائمی یک سوءتفاهم است. او می‌گوید: «مردم در واقع عاشق تابستان هستند، اما این را با ساعت تابستانی اشتباه می‌گیرند.» حتی در ساعت استاندارد، شب‌های تابستان به‌طور طبیعی طولانی هستند. از سوی دیگر، ساعت تابستانی دائمی باعث می‌شود در ماه‌های زمستان، صبح‌ها نور کافی وجود نداشته باشد، که می‌تواند برای افرادی که صبح زود بیدار می‌شوند مشکل‌ساز باشد.
تغییر در افکار عمومی
نظرسنجی گالوپ در سال 2025 نشان داد که حمایت از تغییر ساعت کاهش یافته است. در این نظرسنجی: 48 درصد از «ساعت استاندارد دائمی» حمایت کردند. و 24 درصد از «ساعت تابستانی دائمی» حمایت کردند و 19 درصد هم خواستار ادامه سیستم فعلی تغییر ساعت بودند.
با این حال، نظرسنجی دیگری در سال 2023 نشان داد که در میان کسانی که مخالف تغییر ساعت هستند، 50 درصد از ساعت تابستانی دائمی و 31 درصد از ساعت استاندارد دائمی حمایت می‌کنند. این تفاوت نشان‌دهنده وجود اختلاف نظر در جامعه است.
ابعاد گسترده‌تر مسئله
دکتر زیتزر هشدار می‌دهد که ریتم‌های سیرکادین تنها بخشی از معادله هستند. او پرسش‌هایی را مطرح می‌کند: «آیا نور بیشتر در صبح باعث افزایش ورزش می‌شود؟ آیا تاریکی صبحگاهی باعث کاهش دوچرخه‌سواری کودکان به مدرسه می‌شود؟ آیا تغییر زمان نور می‌تواند به نتایج اقتصادی بهتری برای افراد حاشیه‌نشین منجر شود؟» این سؤالات نشان می‌دهند که تصمیم‌گیری در مورد تغییر ساعت نیازمند بررسی جنبه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و سلامتی است.
