جزیرهای که مردم برای فریب دادن مرگ به آنجا میروند
در شهری موقت در سواحل هندوراس، استارتاپهای فعال در حوزه طول عمر در تلاشند تا داروهای ضد پیری را به سرعت تولید کنند. آیا این آینده تحقیقات پزشکی است؟
پروژهای جاهطلبانه در جزیرهی رواتان در کشور هندوراس با نام ویتالیادر جریان است که برخی معتقدند آینده علم پزشکی است. هدف این پروژه، ایجاد جامعهای آیندهنگر است که با ترکیب فناوریهای نوین زیستی، پزشکی و هوش مصنوعی، طول عمر انسان را به شکل چشمگیری افزایش دهد و حتی «مرگ» را به تعویق بیندازد.
در این جزیره، مجموعهای از پژوهشگران، پزشکان، و کارآفرینان بینالمللی در تلاشاند تا مکانی بدون محدودیتهای دولتی و بوروکراتیک ایجاد کنند؛ جایی که بتوان آزادانه درمانهای آزمایشی ضدپیری را روی داوطلبان اجرا کرد. پروژهی ویتالیا تحت عنوان «شهر زیستی خودمختار» معرفی شده و از قوانین خاص خود تبعیت میکند؛ این ساختار با حمایت دولت هندوراس در قالب منطقهی ویژهی اقتصادی آغاز شد، اما مخالفتهای زیادی را در داخل کشور برانگیخت.
رهبران این پروژه معتقدند که آیندهی بشر در تلفیق فناوری، دادههای ژنتیکی و اصلاح بدن نهفته است. در کلینیکهای ویتالیا، درمانهایی مانند جوانسازی سلولی، ویرایش ژن، درمان با پلاسمای جوانان و حتی استفاده از نانورباتها برای بازسازی بافتها در حال آزمایش است. هدف، رسیدن به «سلامتی بیپایان» است، نه فقط طول عمر زیاد.
اما در مقابل، منتقدان هشدار میدهند که ویتالیا ممکن است به پناهگاهی برای ثروتمندان تبدیل شود؛ جایی که میلیاردرها میتوانند با استفاده از انسانهای فقیرتر برای آزمایشهای پزشکی، به دنبال زندگی جاودانه باشند. بسیاری از ساکنان محلی نیز نگراناند که کنترل جزیره از دست دولت هندوراس خارج شده و به نوعی «مستعمرهی فناوری» بدل شود.
از دید برخی دانشمندان، فناوریهای ضدپیری هنوز در مراحل ابتداییاند و وعدهی «غلبه بر مرگ» بیش از حد اغراقآمیز است. با این حال، پروژهی ویتالیا بهعنوان نمادی از آرمان سیلیکونولی در حال جذب سرمایهگذاران بینالمللی است.
در کنار این چشمانداز فناورانه، مقاله به جنبهی انسانی ماجرا نیز میپردازد: ساکنان اولیهی جزیره که اکنون بین وعدهی پیشرفت و ترس از دست رفتن فرهنگ و طبیعت بومی خود گرفتار شدهاند. برای برخی، ویتالیا امیدی برای آیندهی پزشکی است؛ برای دیگران، تهدیدی علیه کرامت انسان.
ویتالیا چیزی فراتر از یک پروژهی علمی است؛ این جزیره بازتابی از میل دیرینهی بشر برای فرار از مرگ است—آرزویی که همواره میان علم، فلسفه و اخلاق در نوسان بوده است. چه این پروژه موفق شود و چه نه، ویتالیا پرسشی بنیادین را زنده کرده است: اگر روزی بتوانیم جاودانه شویم، آیا هنوز انسان باقی خواهیم ماند؟