تزار امنیتی | مردی که میخواهد کارتلهای مکزیک را شکست دهد
عمر گارسیا هارفوچ، وزیر امنیت و حفاظت شهروندی مکزیک، امروز به نماد تازهترین و تهاجمیترین تلاش دولت این کشور برای مهار کارتلهای قدرتمند مواد مخدر تبدیل شده است؛ گروههایی که دهههاست دولتها را به چالش کشیدهاند و بسیاری از مقامات پیش از او را به شکست کشاندهاند.
به گزارش دیروزبان هارفوچ که در سال ۲۰۲۰ هدف سوءقصد مستقیم یک کارتل قرار گرفت و سه گلوله به بدنش اصابت کرد، هنوز هم بسیاری از شبها را در دفتر کارش میگذراند؛ با نگهبانی مسلح که پشت در اتاقش ایستاده است.
این تعهد بیوقفه باعث شده کلائودیا شینباوم، رئیسجمهور مکزیک، او را به مهره کلیدی راهبرد امنیتی دولت خود تبدیل کند. دولت شینباوم میگوید در ۱۴ ماه نخست فعالیتش، میزان دستگیری اعضای کارتلها، ضبط سلاح و انهدام آزمایشگاههای مواد مخدر تقریباً چهار برابر دوره قبل شده است. آمار رسمی نشان میدهد شمار قتلها نسبت به سال گذشته ۲۲ درصد کاهش یافته و به پایینترین سطح در یک دهه اخیر رسیده است.
هارفوچ میگوید هدف دولت، ضربهزدن همزمان به بدنه، فرماندهان میانی و رأس ساختار جنایت سازمانیافته است. او معتقد است بدون چنین رویکردی، کارتلها صرفاً بازتولید میشوند. همین سیاست باعث افزایش همکاری اطلاعاتی مکزیک و آمریکا شده و نگرانی واشنگتن از ناتوانی مکزیک در مهار کارتلها تا حدی فروکش کرده است.
با این حال، همه نشانهها امیدوارکننده نیست. در حالی که قتل و سرقت کاهش یافته، آمار اخاذی، آدمربایی و ناپدیدشدنها افزایش داشته است. نظرسنجیها نشان میدهد بیش از ۶۰ درصد مکزیکیها همچنان احساس ناامنی میکنند. تحلیلگران هشدار میدهند که قدرت اقتصادی، تسلیحاتی و نفوذ سیاسی کارتلها از توان نهادی دولت فراتر رفته و حتی موفقترین عملیاتها نیز ممکن است موقتی باشند.
برخلاف دولت پیشین که سیاست «آغوش نه گلوله» را در پیش گرفته بود، دولت شینباوم به استقرار گسترده نیروهای امنیتی و عملیات هدفمند روی آورده است. در این چارچوب، هارفوچ کنترل بیسابقهای بر ساختار امنیتی کشور به دست آورده و عملاً به «تزار امنیتی» مکزیک بدل شده است.
با این همه، چالش اصلی باقی است: تضعیف یک کارتل اغلب به تقویت رقیب آن منجر میشود. دولت موفق شده به شبکه سینالوآ ضربه بزند، اما همزمان نشانههایی از قدرتگیری کارتل «خالیسکو نسل جدید» دیده میشود. خود هارفوچ نیز این واقعیت را انکار نمیکند.
در نهایت، سرنوشت این نبرد هنوز روشن نیست. هارفوچ امروز قدرتمندترین و شاید آمادهترین مقام امنیتی مکزیک در سالهای اخیر است، اما پرسش اصلی پابرجاست: آیا این بار دولت میتواند چرخه تاریخی خشونت و شکست را بشکند، یا کارتلها بار دیگر از دل فشارها سربرخواهند آورد؟