ناپدید شدن الاغها؛ چالش عجیب در چین و آفریقا

چه چیزی میتواند به حفظ سلامت زنان کمک کند، درآمد خانوادههای فقیر را افزایش دهد و در نتیجه به دختران اجازه دهد از ازدواج زودهنگام اجتناب کنند؟ چه چیزی – وقتی ناپدید میشود – میتواند آموزش کودکان را به عقب بیندازد، به سلامت روان آسیب برساند، باعث درگیری در جوامع شود و به عاملی برای نفرت نژادی تبدیل شود؟ الاغ!
الاغها به ندرت در کانون توجه قرار گرفتهاند. با این حال، تقاضای چین برای پوست آن چنان بیثباتکننده بود که دولتهای آفریقایی سال گذشته با ممنوعیت کشتار این حیوان برای پوستش در سراسر قاره موافقت کردند. این هفته، مقامات در ساحل عاج برای بحث در مورد اجرای این قانون تشکیل جلسه میدهند.
الاغها خوراک ملکههای قصر
آفریقا میزبان حدود دوسوم از ۵۳ میلیون الاغ جهان است که بهعنوان حیوانات بارکش، نقش حیاتی در زندگی روزمره جوامع فقیر این قاره دارند. این حیوانات به حمل آب، هیزم و محصولات کشاورزی کمک میکنند، به درآمد خانوادهها میافزایند و از ازدواج زودهنگام دختران و ترک تحصیل کودکان جلوگیری میکنند. در چین، پوست الاغ برای تولید اجیائو (ژلاتین پوست الاغ) استفاده میشود که قدمتی ۳۰۰۰ ساله در طب سنتی چینی دارد و اخیراً در محصولات زیبایی نیز کاربرد یافته است. افزایش تقاضا، بهویژه پس از تبلیغ اجیائو در سریال محبوب چینی «ملکههای قصر»، مصرف سالانه را به ۴ تا ۵ میلیون پوست (تقریباً یکدهم جمعیت جهانی الاغها) رساند. تعداد الاغهای چین از ۱۱ میلیون در دهه ۱۹۹۰ به ۲ میلیون کاهش یافت، و این کشور برای تأمین پوست به آفریقا روی آورد. تجارت پوست الاغ باعث افزایش سرقت و کشتار غیرقانونی الاغها شده است. بر اساس گزارشها، تا یکسوم پوستهای صادراتی از طریق سرقت تأمین میشدند. خانوادهها صبحها با الاغهای دزدیدهشده یا سلاخیشده مواجه میشدند، و قیمت الاغهای جایگزین به دلیل کمبود افزایش یافت. این امر به فقر بیشتر، افزایش بار کاری زنان (که مجبور به حمل بارهای سنگین شدند)، ترک تحصیل کودکان و کاهش درآمد خانوادهها منجر شد. همچنین، گزارشهایی از کاهش سلامت روانی و افزایش تنشهای اجتماعی در جوامع وجود داشت.
ائتلاف برای الاغها
شدت بحرانها باعث شده که دولتهای آفریقایی در سال گذشته ممنوعیت گستردهای بر کشتار الاغها برای پوستشان وضع کنند. در هفته جاری (ژوئن ۲۰۲۵)، مقامات در ساحل عاج برای بحث درباره اجرای این ممنوعیت گرد هم آمدهاند. این ممنوعیت نتیجه همکاری بین گروههای متنوعی از جمله کشاورزان، فعالان حقوق حیوانات، اقتصاددانان، فعالان جنسیتی و رهبران مذهبی بود که نشاندهنده ضرورت همکاریهای غیرمعمول برای حل مسائل جهانی است.
بحران الاغها مهمتر از نفت
این بحران نشاندهنده رقابت فزاینده بر سر منابع در جهان است، که اغلب به دلیل افزایش رفاه در اقتصادهایی مانند چین و هند و فرهنگ مصرفگرایی تشدید میشود. در حالی که نفت و مواد معدنی معمولاً توجه را جلب میکنند، این مورد نشان داد که حتی منابع غیرمنتظره مانند پوست الاغ میتوانند به بحران تبدیل شوند. فقیرترین جوامع بیشترین آسیب را از این تجارت دیدند، زیرا الاغها برای بقای اقتصادی و اجتماعی آنها حیاتی بودند. این موضوع بر نابرابریهای جهانی و تأثیرات منفی جهانیسازی بر جوامع آسیبپذیر تأکید میکند. حل چنین بحرانهایی نیازمند عزم، خلاقیت و همکاری بین بازیگران مختلف است. همچنین، سرعت عمل در پاسخ به این چالشها حیاتی است، زیرا بحران الاغها هشداری برای نقاط بحرانی احتمالی آینده است.