چند لیتر آب توی شلوار جین شما پنهان شده؟
شلوار جین، یکی از رایجترین و محبوبترین پوشاک جهان، در نگاه اول نمادی از سادگی، دوام و زندگی روزمره است؛ اما پشت این لباس ظاهراً معمولی، داستانی نگرانکننده از مصرف عظیم منابع طبیعی، بهویژه آب، نهفته است.
به گزارش دیروزبان، تولید تنها یک شلوار جین میتواند هزاران لیتر آب مصرف کند؛ آبی که اغلب برای مصرفکننده نهایی نامرئی است و به آن «آب پنهان» یا «آب مجازی» گفته میشود.
طبق برآوردهای ارائهشده، میزان آبی که برای تولید یک شلوار جین مصرف میشود، بسته به کیفیت، شیوه تولید و طول عمر استفاده از آن، بین ۳۵۰۰ تا ۷۰۰۰ لیتر آب متغیر است. این رقم معادل مصرف آب آشامیدنی یک انسان در چندین سال است. کارشناسان تأکید میکنند که تفاوت اصلی نهتنها در فرآیند تولید، بلکه در رفتار مصرفکننده نیز نهفته است؛ شلواری که تنها چند ده بار پوشیده میشود، ردپای آبی بهمراتب سنگینتر از شلواری دارد که سالها مورد استفاده قرار میگیرد.
بیشترین سهم این مصرف آب به مرحله کشت پنبه بازمیگردد. حدود ۹۰ درصد آب مصرفی برای تولید جین صرف آبیاری مزارع پنبه میشود؛ گیاهی که اغلب در مناطق خشک و کمآب جهان کشت میشود. این مسئله بهویژه در کشورهایی که با بحران کمآبی روبهرو هستند، پیامدهای زیستمحیطی و اجتماعی جدی به همراه دارد؛ از تخریب اکوسیستمها گرفته تا فشار بر منابع آب محلی و جوامع کشاورزی.
پس از کشت پنبه، مراحل صنعتی مانند رنگرزی، شستوشو و پرداخت پارچه نیز سهم قابلتوجهی در مصرف و آلودگی آب دارند. بر اساس دادههای پارلمان اروپا، حدود ۲۰ درصد آلودگی آبهای جهان ناشی از فعالیتهای صنعت نساجی است؛ آماری که جایگاه این صنعت را در میان آلایندهترین صنایع جهان برجسته میکند. مواد شیمیایی مورد استفاده در رنگها و فرآوری پارچهها، در بسیاری از کشورها بدون تصفیه مناسب وارد رودخانهها میشوند.
در برابر این واقعیتها، کارشناسان محیطزیست بر نقش مصرفکنندگان تأکید دارند. خرید لباسهای باکیفیتتر و بادوامتر، کاهش خریدهای غیرضروری، استفاده طولانیتر از پوشاک، و گرایش به بازار لباسهای دستدوم، از جمله راهکارهایی هستند که میتوانند اثرات زیستمحیطی صنعت پوشاک را کاهش دهند. همچنین برخی برندها به استفاده از پنبه ارگانیک یا الیاف جایگزینی مانند لیوسل روی آوردهاند که مصرف آب کمتری دارند.
در نهایت، شلوار جین دیگر صرفاً یک انتخاب مد یا سلیقه شخصی نیست؛ بلکه به تصمیمی زیستمحیطی تبدیل شده است. آگاهی از «آب پنهان» پشت لباسهایی که میپوشیم، میتواند نخستین گام برای تغییر الگوی مصرف و حرکت به سوی مدی پایدارتر باشد؛ مدی که هم با نیازهای انسان سازگار است و هم با محدودیتهای سیاره زمین.